KONTROWERSJE od dziś na antenie TVP 2
Dnia 16-03-2009 o godz. 8:28 VSG Biuro napisał(a): Nowy serial dokumentalny Video Studio Gdańsk. "Okrągły stół- -droga, czas, kontrowersje" to cykl dokumentalny ukazujący kulisy rozmów przy okrągłym stole w okresie od lutego do kwietnia 1989 roku. Na każdy odcinek cyklu składają się wspomnienia uczestników obrad, działaczy "Solidarności" i osób będących w opozycji do zwolenników porozumienia z ówczesną władzą.
Istotnym uzupełnieniem relacji są mało publikowane archiwalia filmowe, fotografie, mat. dźwiękowe, fragmenty realizowanych wówczas filmów dokumentalnych, pochodzących z archiwum Video Studio Gdańsk, dokumenty oraz relacje świadków, członków i zwolenników "Solidarności", jak i strony rządowej. Poszczególne wątki, opisy zdarzeń łączy osoba narratora (Mirosław Baka - jak w cyklach: "18 strajkowych dni", "13 pierwszych dni" i "Dni maja, dni sierpnia 1988"). Uzupełnieniem jest komentarz odsłaniający kulisy zdarzeń, ale uwzględniający współczesne opinie historyków i socjologów o politycznym tle tamtych dni. Producentem serialu jest Video Studio Gdańsk.
"Okrągły stół- -droga, czas, kontrowersje" - godziny emisji serialu w TVP 2:
Odc. 1. WIATR OD WSCHODU 16.03 - godz. 22.42
Odc. 2. LIKWIDACJA KOLEBKI 18.03 - godz. 22.37
Odc. 3. BICIE PIANY - 23.03 godz. 22.38
Odc. 4. POLITYCZNY GAMBIT - 25.03 godz. 22.28
Odc. 5. GRY STOLIKOWE - 30.03 - godz. 22.38
Odc. 6. KOMPROMIS - 01.04 - godz. 22.40
Odcinek 1. WIATR OD WSCHODU
W 1985 roku nowym sekretarzem generalnym Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego został Michaił Gorbaczow. Na Kremlu rozpoczął się proces przekształceń, systemu komunistycznego, którego kurs określały hasła: głasnost i pierestrojka. W Polsce, do dialogu z opozycją zmusił władze PRL fatalny stan gospodarki i zapaść cywilizacyjna kraju. Co pewien czas wybuchały strajki na tle ekonomicznym, ale młodzi robotnicy opowiadali się za powrotem zdelegalizowanej przez władze "Solidarności".
Odcinek poświęcony początkowi dialogu społecznego pomiędzy władzą dysponującą aparatem nacisku i propagandą, a opozycją zwalczaną dotychczas przez tą władzę siłą. O przygotowaniach do obrad Okrągłego Stołu opowiadają uczestnicy tamtych wydarzeń: Bogdan Borusewicz, Stanisław Ciosek, Mieczysław Gil, Aleksander Hall, prof. Jadwiga Staniszkis.
Odcinek 2. LIKWIDACJA KOLEBKI
Mimo początku nawiązywania kontaktów z opozycją, komuniści starali się za wszelką cenę upokorzyć Solidarność. Najcelniej uderzył nowy rząd Mieczysława Rakowskiego, który zdecydował o likwidacji Stoczni Gdańskiej im. Lenina. To posunięcie zamroziło rozmowy między Stelmachowskim i Czyrkiem w sprawie
trybu obrad okrągłego stołu.
sprawcy tych nie wykryci.
ski, prof. Andrzej Stelmachowski, oraz aw Baka w roli narratora.
Odcinek 3. BICIE PIANY
ce pierwszym" esbekiem PRL.
Kościół został pośrednikiem toczącego się dialogu. Ówczesny biskup Tadeusz Gocłowski był jednym z hierarchów, którzy włączyli się w mediacje między Solidarnością a władzami PRL jeszcze w trakcie strajków majowych i sierpniowych, a potem uczestniczył w pierwszych spotkaniach z Kiszczakiem i Wałęsą i w Magdalence.
owski, Aleksander Hall, prof. Andrzej Stelmachowski, socjologowie i historycy: prof. Jadwiga cy na biciu piany.
Odcinek 4. POLITYCZNY GAMBIT
Przed rozpoczęciem obrad okrągłego stołu gen. Jaruzelski dokonuje głębokich roszad kadrowych w kierownictwie ZPR. Sekretarzami KC zostają min. Stanisław Ciosek i Leszek Miller. Do Biura Politycznego wszedł psycholog prof. Janusz Reykowski, który później odegrał kluczową rolę w rozmowach okrągłego stołu. Ten awans Reykowskiego świadczył o zmianie nastawienia władzy wobec Solidarności. Najostrzejszym krytykiem zmiany tego nastawienia władz PRL wobec "S" okazał się szef OPZZ Alfred Miodowicz.
W ostatnim wystąpieniu na styczniowym plenum KC PZPR, Jaruzelski uzasadniał konieczność rozmów z opozycją pojęciem spokoju społecznego, a także koniecznością uzyskania ekonomicznego wsparcie Zachodu, które bez porozumienia z opozycją było niemożliwe.
Odcinek poświęcony rozbieżnościom i konfliktom przy Okrągłym Stole. O kwestiach z tym związanych opowiadają uczestnicy tamtych wydarzeń: Tadeusz Bień. Stanisław Ciosek, Władysław Frasyniuk, Mieczysław Gil, Tadeusz Mazowiecki, Jacek Merkel, Alojzy Pietrzyk, Andrzej Stelmachowski, Janina Wehrstein, oraz historycy: prof. Antoni Dudek i prof. Paweł Wieczorkiewicz. Wypowiedzi bohaterów i komentatorów historycznych łączy Mirosław Baka w roli
narratora.
Odcinek 5. GRY STOLIKOWE
Najważniejsze spory pomiędzy stroną rządową i opozycją dotyczyły: legalizacji "Solidarności", ordynacji wyborczej, kompetencji prezydenta i relacji między Sejmem i Senatem.
Prezydent mimo oporów opozycji został wyposażony w bardzo szerokie kompetencje. Miał prawo veta ustawodawczego oraz rozwiązania parlamentu. Zapis ten dawał przyszłemu prezydentowi ogromne możliwości w przypadku powstania niewygodnej dla niego parlamentarnej większość, bo do dalszych kompetencji głowy państwa zaliczono między innymi: "czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji PRL, stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa, przestrzeganie międzypaństwowych sojuszy państwowych i wojskowych".
Władze PRL najpierw próbowały ingerować w listę uczestników okrągłego stołu, później upierały się, żeby wyeliminować dwóch największych radykałów: Jacka Kuronia i Adama Michnika. W trakcie obrad ta negatywna opinia ewoluowała. Według władz PRL głównymi strategami politycznymi opozycji byli Bronisław Geremek i Adam Michnik.
Odcinek poświęcony rozbieżnościom i konfliktom przy Okrągłym Stole. O kwestiach z tym związanych opowiadają uczestnicy tamtych wydarzeń: Konstanty Gebert, Andrzej Gwiazda, Władysław Frasyniuk, Jadwiga Jankowska, Tadeusz Mazowiecki i Andrzej Stelmachowski.
Odcinek 6. KOMPROMIS
Lech Wałęsa chciał odciążyć związek zawodowy "Solidarność" od polityki, dlatego jeszcze przed obradami okrągłego stołu w grudniu 1988 roku powołano Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ Solidarność. Mimo wcześniejszych zastrzeżeń, strona rządowa dosyć łatwo zgodziła się na legalizację Solidarności.
Polska wśród krajów bloku wschodniego pierwsza rozpoczęła dialog z komunistami i zawarła kompromis, który spowodował demokratyczne przemiany. Dzięki Okrągłemu stołowi społeczeństwo wybrało kontraktowy Sejm i wolny Senat. Parlament na prezydenta wybrał twórcę stanu wojennego a nasz kraj był ostatnim, w którym doszło do wolnych wyborów.
Mimo upływu 20 lat ustalenia okrągłego stołu do dziś wzbudzają kontrowersje. Dla jednych przy okrągłym stole wynegocjowano koniec komunizmu, dla innych doszło do zmowy przywódców PZPR z częścią opozycji. Ale czy przy Okrągłym stole. można było rzeczywiście osiągnąć więcej?
O rezultatach i dylematach obrad Okrągłego Stołu opowiadają uczestnicy tamtych wydarzeń: Andrzej Gwiazda, Bronisław Geremek, prof. Andrzej Stelmachowski, abp Tadeusz Gocłowski oraz socjologowie i historycy: prof. Jadwiga Staniszkis i prof. Paweł Wieczorkiewicz.
Zapraszamy!
